Özbekistan Pazarı: Türk KOBİ’leri İçin Yeni Nesil İhracat Fırsatı

Türkiye’nin ihracat rotasında son yıllarda dikkat çeken ülkelerden biri Özbekistan. Hem genç nüfusu hem büyüyen ekonomisiyle dikkat çeken bu Orta Asya ülkesi, Türk firmalarına büyük bir pazar potansiyeli sunuyor.

BAZ Girişim’in partnerleriyle gerçekleştirdiği canlı yayın serisinin bu bölümünde, Özbekistan pazarı masaya yatırıldı. Bu yazıda, Türkiye–Özbekistan ticari ilişkilerinin gelişiminden, önümüzdeki 5 yılın öne çıkan sektörlerine kadar birçok stratejik bilgiyi bulacaksınız.

Türkiye–Özbekistan Ticari İlişkileri: Hızla Büyüyen Bir Ortaklık

Türkiye ile Özbekistan arasındaki ticari ilişkiler 2019 yılından itibaren ciddi bir ivme kazandı. Özellikle Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in reformları, iki ülke arasında hem siyasi hem ekonomik anlamda güçlü bir bağ kurulmasını sağladı.

• 2024 itibarıyla karşılıklı ticaret hacmi 3 milyar doların üzerine çıktı.
• Hedef: 5 milyar dolar.
  Bu hedef doğrultusunda iki ülke arasında fuarlar, iş forumları, B2B organizasyonlar ve sektörel ziyaretler hızla artıyor.

Özbekistan pazarı, Avrupa pazarlarına kıyasla çok daha esnek regülasyonlara sahip. Türk firmaları, özellikle ürün belgeleri ve adaptasyon süreçlerinde daha kolay uyum sağlayabiliyor.

Neden Özbekistan Pazarı Cazip?

Özbekistan, 40 milyona yaklaşan nüfusu ve yılda ortalama %2,7 doğum oranıyla bölgenin en genç ve dinamik ülkesi. Bu hızlı nüfus artışı, doğal olarak konut, gıda, sağlık, eğitim ve tekstil sektörlerinde büyük bir talep oluşturuyor.

Ülkede yapılan reformlar, dış yatırımı kolaylaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda yabancı firmalara devlet garantili alım sözleşmeleri de sunuyor.
Kısacası, doğru stratejiyle hareket eden her Türk firması için Özbekistan; yüksek potansiyelli, düşük rekabetli ve hızlı büyüyen bir pazar.

Tekstil Sektöründe Büyük Fırsatlar

Özbekistan, Türk tekstil ürünlerine büyük ilgi gösteriyor. Ülkede “Türk malı kaliteli maldır” algısı oldukça güçlü. Ancak pazarda hâlen bavul ticareti modeli hâkim.

Bu noktada Türk firmalarının yapması gereken:

• Bavul ticaretinden çıkıp toptan ve zincir mağaza iş birliklerine yönelmek,
• Sürdürülebilir distribütör ağları kurmak,
• Yerel influencer’lar ve perakende zincirleriyle marka bilinirliğini artırmak.

Yakın dönemde iki ülkenin bavul ticaretini azaltma hedefi bulunuyor. Bu nedenle doğrudan toptan satış modeline geçen firmalar uzun vadede pazarda avantajlı konuma geçecek.

Türk KOBİ’leri İçin En Cazip Sektörler

Özbekistan pazarında öne çıkan sektörleri şu şekilde sıralayabiliriz:

1. İnşaat ve Yapı Malzemeleri

Ülkede ciddi bir konut açığı bulunuyor. Her şehirde yüzlerce yeni konut projesi yükseliyor. Türk yapı malzemeleri, dayanıklılığı ve estetik tasarımları sayesinde yüksek talep görüyor.

2. Mobilya

Mobilya üretimi mevcut olsa da, tasarım, kalite ve ergonomi açısından Türk firmaları hâlâ çok önde. Özellikle orta-üst segmentte Türk mobilyaları prestijli ürünler olarak kabul ediliyor.

3. Sağlık ve Medikal Ekipmanlar

Sağlık altyapısında modernleşme hızla devam ediyor. Yerli üretim yok denecek kadar az olduğundan, Türk medikal cihaz üreticileri için büyük bir fırsat bulunuyor.

4. Tarım Teknolojileri

Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle tarım ekipmanlarında ithalat vergileri %0’a indirildi.
Modern tarım makineleri, gübreleme sistemleri ve sulama teknolojilerinde Türk firmalarına avantaj sağlayan bir alan.

5. Yenilenebilir Enerji

Hızla sanayileşen Özbekistan, enerji ihtiyacını karşılamakta zorlanıyor. Bu nedenle güneş ve rüzgar enerjisi yatırımları devlet tarafından destekleniyor.
Enerji sektöründeki Türk firmaları için alım garantili uzun vadeli projeler mevcut.

Özbekistan’da İş Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Özbekistan pazarı fırsatlarla dolu olsa da, Türk firmalarının sıkça yaptığı hatalar da mevcut. İşte sahadan alınan önemli notlar:

• “Tanıdık vasıtasıyla iş yapma” kültürü hâlâ yaygın; ancak bu, profesyonel sonuç getirmiyor.
  (Garson, şoför, akraba üzerinden bağlantı kurma gibi yöntemler çoğunlukla başarısız oluyor.)
• Yerel danışmanlık şirketleriyle çalışmak, bürokrasi ve kültürel farklılıkların aşılmasını sağlıyor.
• Hızlı sonuç beklemek büyük hata. Özbekistan’da güven ilişkisi ve sabır başarıyı belirliyor.
• İş ilişkileri yüz yüze görüşmelerle kuruluyor. Özbek kültüründe “akşam yemeğine davet edilmek” anlaşmanın kapısıdır.
• Dijital kanallar sadece ön tanıtım ve ısındırma aracı olarak görülmeli; satış genellikle yüz yüze tamamlanır.

Önümüzdeki 5 Yılın Parlayan Sektörleri

Özbekistan hükümetinin “Orta Asya’nın Katar’ı olacağız” hedefi doğrultusunda yatırım yapılan başlıca alanlar:

1. İnşaat & Altyapı: Dev konut ve kamu projeleri
2. Enerji & Yenilenebilir kaynaklar: GES ve RES yatırımları
3. Tarım Teknolojileri: Modern ekipman, otomasyon ve verimlilik çözümleri
4. Lojistik & Dijital Takip Sistemleri: Kargo, nakliye ve depo teknolojileri
5. Sağlık Yatırımları: Klinikler, cihaz üretimi ve medikal yatırımlar

Bu sektörlerde yatırım yapan firmalara vergi muafiyetleri, arsa tahsisi ve alım garantili sözleşmeler sağlanıyor.
👉 BAZ Girişim’in “Yurtdışı Yatırımlarda Devlet Destekleri Rehberi”ni okuyun.

Türk Firmaları İçin Stratejik Tavsiyeler

1. Pazara sabırla yaklaşın. İlk satış hemen gerçekleşmez, ama doğru adımlarla uzun vadeli büyüme mümkündür.
2. Yerel ortaklarla çalışın. Danışmanlık şirketleri ve ticaret odalarıyla temas kurun.
3. İstihdam yaratan iş modelleri geliştirin. Devlet, yerel istihdam sağlayan yabancı firmaları önceliklendiriyor.
4. Saha ziyaretlerini ihmal etmeyin. Yüz yüze görüşmeler, Özbek iş kültüründe güvenin temelidir.
5. Bölgesel stratejiler oluşturun. Taşkent, Semerkant, Buhara gibi şehirlerdeki pazar dinamikleri farklıdır.

Sonuç: Özbekistan, Türk İhracatçılar İçin Orta Asya’nın Kapısı

Özbekistan sadece 36 milyonluk bir pazar değil; aynı zamanda Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Afganistan’a açılan bir ticaret köprüsü.
Bu ülkeye ihracata başlayan Türk firmaları, kısa sürede 5 farklı pazara erişim fırsatı elde ediyor.

Doğru planlama, sabır ve yerel uzman desteğiyle Özbekistan; Türk KOBİ’leri için bölgesel büyümenin anahtarı olabilir.

👉 BAZ Girişim danışmanlık ekibiyle Özbekistan pazarına giriş stratejisi oluşturun.
👉 LinkedIn sayfamızdan yeni pazar analizlerini takip edin.
👉 YouTube kanalımızda Özbekistan ve diğer ihracat pazarlarına dair yayınlarımızı izleyin.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Özbekistan pazarı hangi sektörler için uygun?
İnşaat, tarım teknolojileri, mobilya, sağlık ekipmanları, enerji ve tekstil sektörleri öne çıkıyor.

2. Türk firmaları Özbekistan’da hangi hataları yapıyor?
Profesyonel danışmanlık almadan, tanıdık aracılığıyla pazara girmek ve hızlı sonuç beklemek en sık yapılan hatalardır.

3. Özbekistan’a ihracat için devlet teşviki var mı?
Evet. Tarım makineleri, enerji ve inşaat sektörlerinde vergi muafiyetleri ve yatırım teşvikleri mevcuttur.

4. Özbekistan’da iş ilişkileri nasıl kurulmalı?
Yüz yüze görüşmeler çok değerlidir. İş anlaşmaları genellikle birebir ilişkiler ve güven temeliyle şekillenir.

5. Özbekistan’da pazara girişte BAZ Girişim nasıl destek olur?
BAZ Girişim, pazar analizi, partner bulma, teşvik danışmanlığı ve saha bağlantılarıyla Türk firmalarına uçtan uca destek sağlar.

İlginizi çekebilir:

• BAZ Girişim Yayınlarını inceleyin.
• Devlet Teşvikleriyle Yurt Dışı Yatırım Rehberi