Yurt Dışında Şirket Kurma ve İhracat Destekleri Rehberi

Giriş

Globalleşen dünyada firmaların büyüme stratejilerinde yurtdışında şirket kurmak önemli bir adım haline gelmiştir. Hem yeni pazarlara doğrudan giriş hem de maliyet avantajları elde etmek isteyen şirketler, farklı ülkelerde yatırım yapma yolunu tercih ediyor. Türkiye’deki firmalar için ise bu süreç, Ticaret Bakanlığı’nın sağladığı ihracat destekleri sayesinde çok daha ulaşılabilir hale geliyor.

Bu yazıda, doğrudan yabancı yatırımların tanımından başlayarak, hangi kurumlarla görüşülmesi gerektiğini, kullanılabilecek rapor ve endeksleri ve Ticaret Bakanlığı desteklerini detaylıca inceleyeceğiz.

1. Doğrudan Yabancı Yatırımların Temelleri

1.1. Doğrudan Yabancı Yatırım Nedir?

OECD’ye göre doğrudan yabancı yatırım, “bir ekonomide yerleşik yatırımcının diğer bir ekonomide yerleşik bir işletmeye kalıcı ilişki kurmak amacıyla yaptığı sınır ötesi yatırım”dır. Burada kritik nokta, yatırımın kalıcı olmasıdır.

1.2. Yatırım Türleri

Doğrudan yabancı yatırımlar üç ana kategoride ele alınır:

• Sıfırdan Yatırımlar (Greenfield): Yeni bir tesisin sıfırdan kurulması.
• Birleşme ve Satın Almalar (M&A): Mevcut bir işletmenin satın alınması veya birleşilmesi.
• Ortak Girişimler (Joint Ventures): Yerel şirketlerle ortaklık kurularak yeni bir yapı oluşturulması.

Her bir modelin avantajları ve riskleri vardır. Örneğin, sıfırdan yatırım tam kontrol sağlarken daha maliyetlidir; ortak girişimler ise risk paylaşımı sunsa da yönetimsel zorluklar barındırabilir.

2. Yatırım Kararını Etkileyen Faktörler

Yabancı yatırım bir şirket için stratejik ve uzun vadeli bir karardır. Firmalar yatırım yaparken şu faktörlere özellikle dikkat eder:

• Pazar büyüklüğü ve doygunluğu
• Üretim maliyetleri ve işgücü
• Üçüncü ülke pazarlarına erişim imkanları
• Siyasi ve ekonomik istikrar
• Yatırım teşvikleri
• Altyapı olanakları
• Yasal çerçeve ve uygulama kapasitesi
• Kültürel yakınlık

Bu kriterler ışığında, firmalar yatırım yapılacak ülkeyi seçerken sadece bugünü değil, gelecekteki fırsat ve riskleri de hesaba katmalıdır.

3. Yatırım Sürecinde Başvurulabilecek Kaynaklar

3.1. Ticaret Müşavirlikleri

Yurtdışında yatırım planlayan firmaların ilk başvurması gereken kaynaklardan biri Ticaret Müşavirlikleridir. Buradan:

• Ülke raporları,
• Yatırım avantajları,
• Hukuk ve mali müşavir listeleri gibi bilgilere erişilebilir.

3.2. Uluslararası Rapor ve Endeksler

Yatırım kararlarını desteklemek için çeşitli uluslararası kaynaklardan yararlanılır:

• CIA World Factbook – Ülkeler hakkında temel demografik ve ekonomik bilgiler.
• Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Endeksi – Bir ülkede iş yapmanın zorluklarını ölçer.
• OECD Raporları – Ticaret politikaları ve düzenlemeler hakkında analizler.
• Big Mac Endeksi – Satın alma gücü paritesi hakkında pratik bir gösterge.
• Think-tank Çalışmaları – Ülke ve sektör özelinde perspektifler sunar.

4. Türkiye’den Dünyaya Doğrudan Yatırımlar

Türkiye’nin yurtdışındaki yatırımları özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika’ya yoğunlaşmaktadır.

• Sayı bakımından: Yatırımların yarısı gelişmiş ülkelere yöneliktir.
• Sermaye pozisyonu bakımından: Avrupa ve Kuzey Amerika toplamda %84’lük bir paya sahiptir.

Bu dağılım, Türk firmalarının istikrar ve hukuki güvenlik arayışını net şekilde yansıtmaktadır.

Yurtdışında Şirket Kurma ve İhracat Destekleri Rehberini inceleyebilirsiniz.

5. Ticaret Bakanlığı’nın Yurtdışında Şirket Kurma Destekleri

Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, yurtdışında şirket kurmak isteyen firmalara çeşitli destekler sunmaktadır. Bunlar arasında öne çıkanlar:

• Marka Tescili ve Korunması
• Pazara Giriş Belgeleri Desteği
• Fuar Desteği
• Tanıtım Desteği
• Birim Desteği
• Yurtdışında Marka ve Şirket Satın Alma Desteği

Bu desteklerde yapılan harcamaların en az %50’si Bakanlık tarafından geri ödenmektedir.

Desteklerden Yararlanma Şartları

• Markanın öncelikle Türkiye’de tescillenmiş olması,
• Şahıs şirketi olmamak,
• Yurtdışındaki şirket ile Türkiye’deki şirket arasında organik bağ bulunması.

Organik bağ ifadesi, yurtdışındaki şirketin çoğunluk hissesinin Türkiye’deki ortaklara ait olması anlamına gelir.

Sonuç

Yurtdışında şirket kurmak, firmalar için hem fırsatlar hem de riskler barındıran stratejik bir karardır. Ancak doğru kaynaklara erişim, kapsamlı pazar araştırması ve devlet destekleriyle bu süreç çok daha yönetilebilir hale gelir.

BAZ Girişim olarak biz, yurtdışı şirketleşme süreçlerinde danışmanlık, pazar araştırması ve devlet desteklerinden maksimum faydalanma konusunda firmalara yol gösteriyoruz.

Yurtdışında şirket kurmayı mı düşünüyorsunuz?
BAZ Girişim olarak; pazar araştırması, şirket kuruluş süreçleri ve ihracat destekleriyle yanınızdayız.